Μετά από 3μηνη και πλέον, καλοκαιρινή "αγρανάπαυση", νά' μαστε πάλι εδώ!
Εξακολουθούμε και πορευόμαστε πάντα με διλήμματα και διακυβεύματα. Η χθεσινή ομιλία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ανακεφαλαίωσε για μια ακόμη φορά τα βασικά στοιχεία μιας πορείας του τόπου προς το μέλλον. Επιγραμματικά:
Τα ζητήματα δεν αφορούν στην τρόικα και στο μνημόνιο, αλλά πάνε πέρα και πάνω από αυτά. Η χώρα δεν ετέθη τώρα, ξαφνικά, υπό επιτήρηση..
Ο διεθνής παράγοντας δεν πρέπει να δαιμονοποιείται.. Η διεθνοποίηση του ελληνικού προβλήματος, όπως έχουμε τονίσει και παλαιότερα, ήταν κίνηση στη σωστή κατεύθυνση.
Η πράσινη ανάπτυξη είναι μπροστά: ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, προϊόντα μεσογειακής διατροφής, κοκ.
Χτύπημα της φοροδιαφυγής χωρίς έλεος: όσοι επιδίδονται στο σπόρ, δεν είναι Έλληνες - πατριώτες!! Και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστούν, τα μέσα υπάρχουν..
Το ΠΑΣΟΚ, έχει περάσει ήδη στην επόμενη μέρα, μακριά από τα Δ.Σ. των οργανισμών, τους διορισμούς και το "σοσιαλισμό" των δανεικών και αγύριστων..
Η νέα Ελλάδα χρειάζεται και νέους Έλληνες, μακριά από το πρότυπο του "Ελληναρά", των τελευταίων δεκαετιών: μαγκιά - κλανιά, παχυσαρκία, κρεατοφαγία, πολυφαρμακία, κάπνισμα, αντικοινωνική συμπεριφορά - ωχαδερφισμός. Πρόκειται για βαθιά πολιτικές συμπεριφορές στη ουσία τους, με άμεσες και απόλυτα μετρήσιμες συνέπειες στην Οικονομία..
Από την άλλη, ο εγγονός της Π. Δέλτα, είναι παγιδευμένος στις σκιές του παρελθόντος, που επιμένουν να ξεπροβάλλουν απειλητικά μέσα από τις καλαμιές και τα βούρλα του βάλτου...
Οι Αγγγλοσάξονες αναλυτές όταν αναφέρονται στο ευρώ, αναφέρονται υποτιμητικά στο "drachmark". Υποστηρίζουν ότι το όλο εποικοδόμημα που στήθηκε μετά το 1986 με την ενιαία ευρωπαϊκή πράξη, και στη συνέχεια το 1992 με το Μάαστριχτ, έχει ήδη καταρρεύσει. Η Ελλάδα κατά την κρίση όλων των σοβαρών αναλυτών μόνο από θαύμα θα μπορέσει να διασωθεί. Όταν με το καλό - γι' αυτούς - θα γίνει και η επαναδιαπράγματευση του ελληνικού χρέους, θα ξεκινήσει και η τελική πράξη του δράματος.
Η Ελλάδα οφείλει να χειριστεί τη συνέχεια του δράματος με σύνεση, ψυχραιμία αλλά και αποφασιστικότητα. Τον πάτο του βαρελιού θα τον πιάσουμε, δε γίνεται αλλιώς. Μόνο τότε θα επέλθει η κάθαρση και θα είναι δυνατό να ξεκινήσει ο νέος ενάρετος κύκλος. Μαζί με το πολιτικό κατεστημένο των τελευταίων ετών, πρέπει να καταρεύσει και το οικονομικό - επιχειρηματικό σύστημα εξουσίας. Το μαχαίρι πρέπει να φτάσει βαθιά μέχρι το κόκκαλο. Οι εξεταστικές επιτροπές της βουλής καλούνται να διαδραματίσουν τον πιο σημαντικό ρόλο που έχει ανατεθεί σε συσυντεταγμένο - συλλογικό όργανο από την εποχή της Δίκης της Χούντας. Με άξονα τις συγκεκριμένες υποθέσεις, πρέπει να αποδομηθεί συνολικά η περίοδος της "προσαρμογής" της χώρας στο δήθεν ευρωπαϊκό σύστημα, που ουσιαστικά δεν ήταν τίποτα άλλο από τη διάλυση και την αποδόμηση. Διαφθερμάνοι πολιτικοί, κομματικοί μηχανισμοί, μέσα ενημέρωσης, επιχειρηματίες, μεγαλοφοροφυγάδες, πολυεθνικές, είναι στο στόχαστρο: το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι.
Σε αναζήτηση λοιπόν νέων δυνάμεων σε όλους τους τομείς..
Ένας fundmanager, ελληνικής καταγωγής, δυνατός οικονομολόγος δήλωσε πρόσφατα: "ή ο καπιταλισμός μετά την κρίση και με δεδομένη την παγκοσμιοποίηση θα μεταλλαγεί σε σοσιαλισμό, ή θα ξεσπάσει ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος".
Είναι τα πράγματα τόσο σοβαρά; Ή μήπως κάποιοι τρομοκρατούν σκόπιμα; Φοβάμαι πως δυστυχώς η κατάσταση είναι όντως σοβαρή.
Να επαναλάβουμε πως φτάσαμε ως εδώ.
Αρχικά η επέλαση της παγκοσμιοποίησης μέσω της απελευθέρωσης των αγορών και της άρσης πολλών περιορισμών, ενώ ενίσχυσε το μεγάλο κεφάλαιο, ταυτόχρονα δημιουργούσε τις βάσεις της επερχόμενης κρίσης μέσα από τη συσσώρευσηανισορροπιών
Στο δίπολο ΗΠΑ - Κίνα (Ασία), η Ευρώπη αναζήτησε το μέλλον της δημιουργώντας μια "εκτρωματική" νομισματική Ένωση, η οποία αναπαρήγαγε στο εσωτερικό της όλα τα αδιέξοδα της παγκοσμιοποίησης
Η κρίση που ξέσπασε από το καλοκαίρι 2007, δεν άργησε να πλήξει το δημόσιο χρέος των πιο αδύναμων κρίκων.
Ποιοι δρόμοι ανοίγονται για μια χώρα σαν την Ελλάδα;
Η κήρυξη στάσης πληρωμών, με ταυτόχρονη απομόνωση, επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, σκληρότατη λιτότητα, απότομη και ανεξέλεγκτη φτωχοποίηση.
Η επαναδιαπραγμάτευση χρέους, με αντίστοιχες με τις παραπάνω συνέπειες, πιο ήπιας μορφής.
Η διεθνοποίηση του προβλήματος με προσφυγή σε διεθνείς οργανισμούς, που τουλάχιστον δίνει κάποιες ανάσες και πολύτιμο χρόνο.
Η κυβέρνηση επέλεξε την τρίτη λύση ως πιο ασφαλή και λιγότερο επικίνδυνη αν και κατά κάποιους, που έχουν βέβαια τα δικά τους συμφέροντα, έπρεπε να προχωρήσει άμεσα σε επαναδιαπραγμάτευση. Θιασώτες αυτής της άποψης είναι:
Η αντιπολίτευση και ίσως τα συνδικάτα, οι οποίοι όμως δε νομίζω ότι θα αποδέχονταν τα πιο σκληρά μέτρα που θα επιβάλλονταν στην περίπτωση αυτή
Κάποιοι μεγαλοεπενδυτές - πιστωτές μας, που φοβούνται ότι ενδεχόμενη επαναδιαπραγμάτευση, θα τους διασφάλιζε μεγαλύτερες αξίες από μια πιθανή "νομισματοποίηση" του χρέους - monetization. Η νομισματοποίηση είναι ουσιαστικά η απώλεια αξίας του χρέους μέσα από την πληθωριστική έκδοση χρήματος, πρόκειται για έμμεση διαγραφή χρέους. Η ΕΚΤ, πρόσφατα ξεκίνησε να αγοράζει χρέος των ασθενών κρίκων, κάτι που ενδεχομένως εξελιχθεί και σε οριστική διαγραφή αυτού του χρέους - πληθωριστική έκδοση χρήματος - νομισματοποίηση χρέους.
Το μέλλον του Ευρωπαικού κοινωνικού μοντέλου είναι αβέβαιο και δυσοίωνο. Κατά κάποιους έτσι είναι πάντα η Ιστορία και η εξέλιξη. Συνδέουν μάλιστα τις εξελίξεις και με τη δημογραφική γήρανση της γηραιάς ηπείρου,απόρροια της καλοπέρασης, του τρόπου ζωής. Νέοι παίχτες, πιο νέοι, με λιγότερες απαιτήσεις, πιο πολύ όρεξη, όπως παλιότερα κάποιοι επιδρομείς έφταναν και κατακτούσαν την Ευρώπη..
Πέμπτη 6 Μαΐου 2010
Η κρίση εξαπλώνεται... Αυτή τη στιγμή που γράφω, το χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης μόλις καταφέρνει να γυρίσει λίγο προς τα πάνω. Έχει προηγηθεί η "επίθεση" στα Κυβερνητικά Ομόλογα Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ιταλίας και Ιρλανδίας. Ο καπιταλισμός περνά πρωτοφανή κατά τη γνώμη μου σε βάθος κρίση.
Δυστυχώς ή ευτυχώς (αυτό θα το αποφανθεί η Ιστορία), η ανάλυση που κατά καιρούς έχουμε κάνει φαίνεται να "βγαίνει". Η ΟΝΕ και το ευρώ, τρίζουν συνθέμελα. Η κρίση μεταφέρεται και στην Αμερική και πάει λέγοντας.
Η χώρα μας δοκιμάζεται πολύ άσχημα. Φρόντισε γι' αυτό, κύρια, η χειρότερη κυβέρνηση που πέρασε ποτέ από απελευθερώσεως... Η σημερινή κυβέρνηση κάνει αυτό που πρέπει, αυτό που θα έκανε κάθε σοβαρός γιατρός: δοκιμάζει όλες τις λύσεις βήμα προς βήμα με την ελπίδα να μη χρειαστεί το επόμενο. Μη γελιώμαστε, όλα είναι ανοιχτά: από την επαναδιαπραγμάτευση χρέους και την επιστροφή (πως?) στα εθνικά νομίσματα, μέχρι και τους πολέμους.
Ο ελληνικός λαός είναι φυσικό να αντιδρά με μαζικότατες κινητοποιήσεις. Ωστόσο θα προτιμούσαμε να επρόκειτο για κινητοποιήσεις παραγωγών που ζητούν μερτικό από την υπεραξία. Δυστυχώς στον τόπο μας δεν υπάρχουν πια παραγωγοί αλλά μόνο δημόσιοι υπάλληλοι, υπάλληλοι υπηρεσιών και εισαγωγικού εμπορίου κλπ. Ας μην αναφερθούμε βέβαια και στις ομάδες των αριστερίστικων γκρουπούσκουλων και τους "συμμάχους" τους εγκληματίες και δολοφόνους.. Να έχουμε κατά νου πάντα και τους εχθρούς της δημοκρατίας που πάντα ελοχεύουν..
Εν τω μεταξύ, ο ανόητος Σαμαράς, καταψηφίζει την προσφυγή στην ΕΕ - ΔΝΤ, προσδοκώντας σε εσωκομματικά οφέλη και ξεκαθαρίσματα, στην πλάτη της χώρας.. "Η ηλιθιότητα και το Σύμπαν δεν έχουν όρια.."
Τα πράγματα εξελίσσονται σύμφωνα με το απαισιόδοξο σενάριο. Η ΕΕ, ανίκανη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, παραδίδεται στο ΔΝΤ. Αδιέξοδο, μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, όπως έχουμε αναλύσει και σε προηγούμενές μας αναφορές. Οι αγορές, ήδη προεξοφλούν πιθανή αστοχία και αυτού του κουτσουρεμένουμηχανισμού, προετοιμάζοντας το έδαφος για την επερχόμενη αναδιάρθρωση χρέους. Η χώρα, σα ζαλισμένο κοτόπουλο, καλείται να αφήσει τη ραστώνη και την ευκολία, στην οποία οι ίδιες οι αγορές είχαν φροντίσει να τη βολέψουν, και να ανακαλύψει ξαφνικά την εργασία, την αποταμίευση, την εξωστρέφεια, την προκοπή.
Να εξηγηθούμε: τα παραπάνω δεν ισχύουν για όλους. Δεν ισχύουν για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα - όχι Golden Boys, δεν ισχύουν για τους Δημοσίους Υπαλλήλους που παράγουν έργο και αμοίβονται ανεπαρκώς, για τους επιχειρηματίες και επαγγελματίες που λειτουργούν σε καθεστώς νομιμότητας, καταβολής των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεών τους.
Το ζήτημα δεν είναι ποιος θα υπαγορεύσει τις πολιτικές, το ΔΝΤ ή η ΕΕ. Το ζήτημα είναι να μην καταρεύσει εντελώς η χώρα, από την εφαρμογή ατελέσφορων πολιτικών που δε θα οδηγούν πουθενά. Αυτό αποτελεί ευθύνη της κυβέρνησης, αν χρειαστεί πρέπει να πει ΟΧΙ, με όποιες συνέπειες!!
Τι πρέπει να γίνει; Ο περιορισμός των δαπανών του Δημοσίου είναι πρώτη προτεραιότητα, δυστυχώς πρέπει να γίνουν και απολύσεις.. Πρέπει ταυτόχρονα να δοθεί ένα καθαρό και σκληρό μήνυμα: το δημόσιο δεν είναι για βόλεμα, είναι λειτούργημα και αποστολή! Το χτύπημα της φοροδιαφυγής να είναι καταλυτικό. Δεν αναφερόμαστε μόνο στα μικρά ψάρια.. Να τιθασευθεί η αγορά με έλεγχο των τιμών.
Κακά τα ψέματα, η ανάπτυξη δε θα έρθει γρήγορα, το νέο μοντέλο δεν είναι πουκάμισο, να το αλλάζεις όποτε θέλεις. Προηγείται το νοικοκύρεμα. Κάποιοι πρέπει επιτέλους να δουλέψουν λίγο, όχι μονο για την πάρτη τους αλλά και για τους άλλους..
Είμαστε μόνοι μας, όπως είμασταν πάντοτε, κι΄ας νομίζαμε το αντίθετο.
Τελειώνοντας το παραλήρημα να μην ξεχάσω και τους σύγχρονους "προδότες". Σουφλιάς, Παυλόπουλος, Αλογοσκούφης, Καραμανλής. Αυτά είναι τα βαρίδια της παράταξης Αντωνάκη! Καθάρισέ τους και μετά μίλα..
Η χθεσινή μέρα δεν ήταν λυτρωτική. Δεν δόθηκε η οριστική και πεντακάθαρη απάντηση στο πρόβλημα της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Η συμφωνία έχει πολλά γκρίζα σημεία: α) η σημαντική (substantial) εμπλοκή του ΔΝΤ, β) ο συμπληρωματικός τελικά ρόλος της ΕΕ (complementary to IMF), γ) η υπό την αίρεση των εθνικών νομοθεσιών εφαρμογή του σχεδίου, δ) η εφαρμογή υψηλών επιτοκίων.
Τα θετικά: α) η ύπαρξη έστω και αυτού του σχεδίου, β) η δέσμευση για πιο μόνιμες λύσεις (επιδίωξη οικονομικής διακυβέρνησης), οι οποίες όμως μπορεί να σημάνουν και αυτή την αποβολή μας.
Η ανάσα από τον Τρισέ, είναι όντως πολύ σημαντική και ανακουφιστική.
Συμπερασματικά, το τοπίο παραμένει νεφελώδες, η αβεβαιότητα παραμένει, το παίγνιο παραμένει ανοιχτό με όλα τα σενάρια στο τραπέζι.
Η χώρα αναδύθηκε για κάποια δευτερόλεπτα, πήρε μια βαθιά αναπνοή και ξανα - καταδύεται υπό άπνοια, όπως θα έλεγε και ο φίλος Βαθίτης...
Τα γουρούνια ανέκαθεν στην πατρίδα μας τα είχαμε σε μεγάλη υπόληψη. Τα παλιά τα χρόνια, ήταν υπερπολύτιμο στοιχείο για τη διατροφή της αγροτικής οικογένειας για όλο το χρόνο. Τα νοικοκυριά φρόντιζαν το ζωντανό, έτσι ώστε όταν θα το έσφαζαν τα Χριστούγεννα, να ήταν σε θέση να τραφούν μέχρι τουλάχιστον το καλοκαίρι. Ακόμα και τα πιτσιρίκια έπαιζαν με την "κατουρήθρα", την ουροδόχο κύστη, που χρησίμευε σαν μπαλόνι.. Και επί χούντας ακόμη, οι μεγαλοκομπιναδόροι της εποχής, έλεγαν "τρώτε χοιρινό, φτηνό, υγιεινό"!
Οι γύφτοι, αυτή η υπέροχη ράτσα, παρ' όλα τα κακά της μοίρας της, κατάφερε κι' αυτή σπουδαία επιτεύματα, από τους μεγάλους λαϊκούς οργανοπαίχτες και τραγουδιστές (Βασιλόπουλοι, Μανώλης Αγγελόπουλος), μέχρι το μαύρο διαμάντι της Αχαίας τον Κώστα Δαβουρλή!
Φυσικά, οι "σοφοί της Δύσεως", ουδεμία σχέση έχουν με το ταπεραμέντο και την μενταλιτέ του νότου. Έτσι μετά τα γνωστά PIIGS (Portugal, Italy, Ireland, Greece, Spain), ανακάλυψαν και το GIPSY (Greece, Ireland, Portugal, Spain, ItalY) club*!!
Για να σοβαρευτούμε τώρα, η Ελλάδα, μέσα σ' αυτό το γενικό χαμό, κατάφερε δύο σημαντικά πράγματα:
1. Κέρδισε πολύτιμο χρόνο,
2. Διεθνοποίησε το ελληνικό ζήτημα. Όπως είχαμε γράψει, η ελληνική περίπτωση είναι η μια όψη του νομίσματος, ένα μέρος του μεγάλου και προβληματικού παζλ.
Μέσα από τον ορυμαγδό των δημοσιευμάτων στο διεθνή τύπο, ξεχώρισα τα εξής:
1. Ο πολυγραφότατος και έγκριτος Ιστορικός Mark Mazower, ο οποίος έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη νεότερη ελληνική Ιστορία, γράφει μεταξύ των άλλων στους FT**: "The real constant in modern Greek history is the extraordinary degree of foreign interference in its domestic life...The touch of what Greeks call foreign finger was felt right up to the dictarship of 1967", και παρακάτω: "In the past, the promise of membership in the EU helped democracy entrech itself first along Europe's southern rim and then in the former communist east. But if political autonomy in these countries is not to be undermined by the disciplines of the Euro, a more solidaristic approach to defending it will need to be found". Δηλαδή, δεν πρέπει στο όνομα της ΟΝΕ και του Ευρώ, να αναπτυχθεί μια νέα αποικιοκρατία και ένας νέος ιμπεριαλισμός σε χώρες που το έχουν νιώσει στο πετσί τους.
2. Από τους FT*** πάλι, ο Martin Wolf, λέει: "I am beginning to wonder whether the open global economy is going to survive this crisis", και παρακάτω προσπαθώντας να ερμηνεύσει την τακτική της Γερμανίας γράφει: "Three points can be drawn from this demarche from the Europe's most powerful country: first, it will have an overwhelmingly deflationary impact, second, it is unworkable and third: it might pave the way for Germany's exit from the eurozone". Δηλαδή, η Γερμανία μετά από μια επεκτατική πολιτική που εφάρμοσε επί δεκαετίες στα πλαίσια της ΟΝΕ, που η ίδια επέβαλλε, τώρα που ήρθαν τα δύσκολα κάνει πίσω, γίνεται αυτιστική και ανοίγει το δρόμο για μια νέα εποχή απομονωτισμού.
3. Ο καθηγητής Paul de Grauwe, γράφει****: "The crisis that started in greece has given birth to a new crisis of the eurozone as a whole....The eurozone governments failed to give a clear signal of their readiness to support Greece..The crisis has exposed a structural problem of the eurozone, created by the fact that the monetary union is not embedded in a political union".
Ο πρωθυπουργός πολύ σωστά έτρεξε και έθεσε τα διλήμματα διεθνώς. Ταυτόχρονα πρέπει να γίνει δουλειά εσωτερικά, προκειμένου να ισχυροποιήσουμε τη θέση μας αυτοδύναμα. Ο δρόμος είναι μακρύς, τραχύς και ανηφορικός.
*Daniel Gros, Adjustment Difficulties in the GIPSY Club, CEPS Working Paper 326/March 2010 **Greece's history is defined by foreign meddling, FT, March 8, 2010 ***China and Germany unite to impose global deflation, FT, March 16 2010 ****A Greek endgame?, CEPS Commentary, 9 March 2010
Υ.Γ. Επειδή φτιάχνεται κλίμα έντασης και με τη γείτονα Τουρκία (άλλο δεν μας έλλειπε), απαντάμε αποφασιστικά φιλειρηνικά, με ένα τραγούδι του αξέχαστου Μανώλη Αγγελόπουλου, τραγουδισμένο από Τουρκάλα, αφιερωμένο εξαιρετικά στηνΑνγκέλα..
Η ανάρτηση αυτή θα είναι η τελευταία του ανώνυμου ΟΡΕΙΝΟΥ!! Θα επανέλθω σύντομα, επώνυμα αυτή τη φορά..
Η κρίση στην Ευρώπη καλά κρατεί. Όλα τα ενδεχόμενα δείχουν πιθανά:
Η επίτευξη συμφωνίας στήριξης των οικονομιών που εμφανίζουν πρόβλημα, μέσα από μια διαδικασία ουσιαστικής πολιτικής ενοποίησης και εμβάθυνσης
Η αδυναμία συνενόησης, και η συνεπακόλουθη ουσιαστική διάλυση.
Η μη επίτευξη συμφωνίας αλλαγής του ευρωπαικού αρχιτεκτονήματος, οδηγεί μοιραία στην έξοδο της Ελλάδας από Ε.Ε.- Ο.Ν.Ε., την κήρυξη πτώχευσης, την πτώχευση τραπεζών και μεγάλων τμημάτων της ιδιωτικής οικονομίας, την προσφυγή στο ΔΝΤ για τα βασικά, κοκ. Όπως φαίνεται βρισκόμαστε μπροστά σε κοσμοιστορικές εξελίξεις. Η περίπτωση της Ελλάδας, μπορεί να αποτελέσει τον μεγάλο ολετήρα...
Για όσους έχουν όρεξη, διάλεξα από τον τύπο τα παρακάτω:
Σε σειρά 3 αναρτήσεων ανέπτυξα σε γενικές γραμμές την άποψή μου για την κρίση. Είχα αναφέρει ότι δυστυχώς τα πράγματα από δω και μπρος θα είναι πολύ δύσκολα. Το παίγνιο εξελίσσεται κατά τη γνώμη μου ως εξής:
Οι ελλειμματικές Αγγλοσαξωνικές χώρες (ΗΠΑ, Αγγλία), προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κρίση, τυπώνουν αφειδώς χρήμα και ζητάνε συνεχώς δανεικά.
Η πλεονασματική Γερμανία, δεν έχει καμμία διάθεση να ακολουθήσει σε κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι είναι πλεονασματική και επιθυμεί ένα ισχυρό νόμισμα που να δίνει επιπλέον πλούτο στους πολίτες της, δεδομένου ότι οι εξαγωγές της είναι εξασφαλισμένες στο εσωτερικό της Ε.Ε.
Οι αδύναμοι κρίκοι της Ε.Ε., με πρώτη και καλύτερη την Ελλάδα, έχουν ανάγκη από ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα ανάκτησης της απωλεσθείσας ανταγωνιστικότητας, του περιορισμού των δίδυμων ελλειμμάτων που συνδέονται μ' αυτή και της καταπολέμησης των φαινομένων οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής παθογένειας που συνοδεύουν αυτές τις καταστάσεις.
Οι Αγγλοσάξωνες μέσω των υπερόπλων της Wall Street και του City, εκβιάζουν την Ε.Ε. - Γερμανία, να διασώσει την Ελλάδα - αδύναμο κρίκο, πραγματοποιώντας επιθέσεις κατά κύμματα.
Η Γερμανία δε μπορεί να ενδώσει δεδομένου ότι κάτι τέτοιο, θα γίνει ή με άμεση μεταφορά πόρων από τη Γερμανία στην Ελλάδα, ή με την έκδοση πληθωριστικού χρήματος υπέρ της Ελλάδας. Και οι δύο λύσεις, ουσιαστικά θα οδηγήσουν τη Γερμανική οικονομία σε δυσμενή θέση και σε ουσιαστική απώλεια, όλων όσων έχει κερδίσει από τη λειτουργία της ΟΝΕ - Ευρώ.
Με λίγα λόγια είμαστε στο κέντρο μιας διεθνούς αναμέτρησης με αβέβαιο αποτέλεσμα όχι μόνο για μας αλλά για όλο τον κόσμο. Τυχόν αποτυχία των Αγγλοσαξώνων θα τους θέσει οριστικά στο περιθώριο των μετέπειτα εξελίξεων. Αντίστοιχα, μια τυχόν ήττα των Γερμανών, θα θέσει αυτούς στο περιθώριο, ακόμη και εντός Ευρώπης, μέσω της υποβάθμισης του ευρώ και της απαξίωσής του ως αποθεματικού νομίσματος, εξέλιξη που θα οδηγήσει με σχετική βεβαιότητα στην κατάργησή του και στη συνακόλοθη διάλυση της Ε.Ε.
Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, είναι μονόδρομος. Πρέπει να κερδίσουμε όσο περισσότερο χρόνο γίνεται, προκειμένου το πρόβλημα να μεγαλώσει διεθνώς, να "χτυπηθούν" κι' αλλοι αδύναμοι κρίκοι, να μην είμαστε μόνοι.. Εάν δεν ανακοινώνονταν τα μέτρα, η χώρα μέτραγε μέρες, μέχρι την επίσημη πτώχευση. Και τότε να βλέπατε μέτρα και περιορισμούς στα επιδόματα "παραγωγικότητας"..
Αναμένονται πολλά και διάφορα επεισόδια ακόμα. Σύνεση, ψυχραιμία και υπομονή. Θέλω να πω και κάποια πράγματα ξεκάθαρα:
Ο πόλεμος της Αλέκας, είναι πόλεμος εναντίον της πατρίδας, στη δοσμένη συγκυρία.
Το παλιό, καλό, ιστορικό, αριστερό ΠΑΣΟΚ, καλά θα έκανε να αντιδρούσε και σε άλλες ιστορικές φάσεις του κινήματος, τουλάχιστον με την ίδια ένταση που το κάνει τώρα. Τότε που στηνόταν το σκηνικό που βλέπουμε τώρα. Τώρα είναι αργά για δάκρυα, τόσο καιρό καλοπερνάγαμε στη θαλπωρή του δημοσίου και στα πλωκάμια της διαπλοκής.. Τώρα είναι η ώρα της μάχης και του πολέμου!!
Ο Κωνσταντίνος Καραβίδας υπήρξε ένας σπουδαίος διανοητής του Αγροτικού ζητήματος, το οποίον βέβαια δεν είναι μόδα της εποχής. Μελέτησε συστηματικά τα προβλήματα του Αγροτικού χώρου κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και οι διαπιστώσεις του παραμένουν στην ουσία τους διαχρονικές. Για τους μελετητές του έργου του, είναι πολύ εύκολο να βρούν σαφείς αναφορές και στη σημερινή κατάσταση, τα αδιέξοδα και τις προκλήσεις για το μέλλον. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες περί του ανδρός μπορείτε να δείτε εδώ:
Προσωπικά είχα την εξαιρετική εύνοια της τύχης να πάρω μια γεύση από ένα βιβλίο που έπεσε τυχαία στα χέρια μου: Αγροτικά, Μελέτη συγκριτική, Εκδοση Αγροτικής Τράπεζας. Για την ακρίβεια το βιβλίο ήταν στο αρχείο κάποιου, το είχαν για πέταμα και το γλίτωσε ένας καλός φίλος...
Κέντρο της σκέψης του είναι η διατήρηση των αρχών της κοινοτικής οργάνωσης - του κοινοτισμού. Κάποιο απόσπασμα που θεωρώ άξιο αναφοράς:
"Σύντομα λέγω εδώ ότι ο Κοινοτισμός, είνε ολοκληρωτική συνθετική αντίληψις της ζωής, είνε βίωσις - περιέχει συνεπώς βάσεις οικονομικής αναπλάσεως και στοιχεία πολιτισμού, επαληθευμένα από την Ιστορία μας και αναζωογονούμενα από την ανάγκη των καιρών σήμερα, ως το πιο ζωτικό αίτημα: Χωρίς να κλωνίζωμε την ατομική ιδιοκτησία και το ιερό όραμα της ανθρωπίνης προσωπικότητος - ζητάμε να βγάλωμε απ' την αναρχία και να τάξωμε και τις δύο αυτές τεράστιες δυνάμεις μέσα στην ιεραρχημένην κοινοτική ομάδα, η οποία εξευμενίζει και εξυψώνει την προσωπικότητα του ατόμου και γονιμοποιεί κοινωνικώς την ιδιοκτησία και ζητάμε πρακτικώς, να οργανώσωμε το χωρικό και μικροαστικό κεφάλαιο απάνω στην προσωπική ομαδική εκμετάλευση των στοιχείων του τοπικού μας πλούτου, τα οποία ακριβώς προσφέρονται στους κοινοτικούς θεσμούς,..."
Κατά τη γνώμη μου, και το πρόβλημα των αγροτών, μπορεί να ερμηνευτεί στο ευρύτερο πλαίσιο της σκέψης Κων. Καραβίδα. Όπως χαρακτηριστικά προλογίζει ο Νίκος Μουζέλης στο συγκεκριμένο βιβλίο:
" Γι' αυτόν, η προκοπή στη χώρα μας ποτέ δε θάρθει με το να προσπαθούμε να μιμηθούμε και ν' ακολουθήσουμε τη δυτική εξελικτική τροχιά. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας τακτικής θα ήταν η οικονομική αναρχία, η άκρατη εκμετάλευση, η πολιτική ασυδοσία και η τελειωτική καρταστροφή των ζωντανών στοιχείων του πολιτισμού μας".
Η κρίση φουντώνει για τα καλά. Πολλά ταμπού καταρρέουν, πολλές ορθοδοξίες αμφισβητούνται, στρατηγικές πολιτικές στοχεύσεις τίθενται "εν αμφιβόλω".
Και να φανταστείτε ότι το βιβλίο γράφτηκε το 1931...
Από τον μεγάλο Σάρλ Μπωντλαίρ - Συμβουλαί προς τους νέους λογοτέχνας*:
" Εάν θελήσω να λάβω υπ' όψη το νόμο των αντιθέσεων που διέπει τον ψυχικό και τον υλικό κόσμο, είμαι υποχρεωμένος να κατατάξω στην κατηγορία των επικινδύνων γυναικών για τους ανθρώπους των γραμμάτων την τίμια γυναίκα, τη σχολαστική και την ηθοποιό.
Την τίμια γιατί κατ' ανάγκην ανήκει σε δύο άντρες και γιατί είναι μέτρια τροφή για τη δεσποτική τροφή του ποιητού - τη σχολαστική γιατί είναι αποτυχημένος άντρας - την ηθοποιό γιατί είναι πασαλειμμένη φιλολογία και μιλάει μάγκικα - εν ολίγοις διότι δεν πρόκειται για γυναίκα με όλη τη σημασία της λέξεως, αφού το κοινό είναι γι αυτήν πολυτιμότερο πράγμα από τον έρωτα....
...Είναι, επειδή όλοι οι αληθινοί συγγραφείς απεχθάνονται ενίοτε τη λογοτεχνία, που δεν παραδέχομαι γι' αυτούς - ψυχές ελεύθερες κι υπερήφανες, κουρασμένες διάνοιες που πάντα έχουν ανάγκη από ανάπαυση την έβδομη ημέρα - παρά μόνο δύο κατηγορίες γυναικών, τις κοινές και τις κουτές. Τον έρωτα ή το νοικοκυριό.
Αδέλφια, είναι άραγε ανάγκη να εξηγήσω γιατί;"
Αφού δε χρειάζεται να εξηγήσει ο μέγας Μπωντλαίρ... τι να πούμε εμείς;;
* Κείμενα για την τέχνη - Εκδόσεις Νεφέλη - Βιβλιοθήκη της Τέχνης
Από τούτη εδώ τη γωνίτσα, είχα πολλές φορές καταγγείλει ενώνοντας τη φωνή μου με πολλές άλλες, την εγκληματική πολιτική της κυβέρνησης Καραμανλή απέναντι στο περιβάλλον και ειδικά στην Αττική. Θυμόμαστε όλοι τον κουφό Υπουργό, που άκουγε βέβαια τις εντολές των εργολάβων... για ισοπέδωση τσιμεντοποίηση και οικοπεδοποίηση.
Με την νέα κυβέρνηση, μπορούμε πια να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο..
Η αρχή έγινε με τη δημιουργία Υπουργείου Περιβάλλοντος. Στη συνέχεια είχαμε την οριστική ακύρωση των φαραωνικών έργων για την επέκταση της πόλης, τους νέους αυτοκινητόδρομους και την ισοπέδωση του Υμηττού. Πρόσφατα ορίσθηκε ο νέος επικεφαλής του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας. Πρόκειται για τον καθηγητή του ΕΜΠ, Γιάννη Πολύζο, γνωστό για τις φιλο - περιβαλλοντικές απόψεις του, τον πολυετή αγώνα του και τη συστράτευσή του σε πλήθος πρωτοβουλιών, που αντιτάχθηκαν στα σχέδια των εργολάβων - ΝΔ.
Το μέλλον όλων είναι στην πόλη. Ζούμε σ' αυτή, την αγαπάμε, πρέπει να την αναβαθμίσουμε. Το ύπαιθρο της Αττικής ας το αφήσουμε ήσυχο, στους ελαιώνες, στους αμπελώνες και στους πευκώνες..
Δείτε τις απόψεις Πολύζου σε σχετικό ρεπορτάζ από τα σημερινά ΝΕΑ:
Κλείνω με μια γλυκόπικρη αίσθηση ικανοποίησης, γιατί δυστυχώς ήμουν κι' εγώ ένας από τους ελάχιστους που είχαν αντιληφθεί τι παιζότανε τόσα χρόνια. Έγραφα το Νοέμβριο του 2005:
Ο Σημίτης ήταν όντως το 96 σημείο των καιρών. Κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, μείωση επιτοκίων, απελευθέρωση αγορών, χρηματιστηριακή φούσκα.
• Η άνοδός του στηρίχτηκε στο κρατικοδίαιτο Πασοκ, που έβλεπε στο πρόσωπό του την εγγύηση παραμονής στην εξουσία. Σε μια εξουσία όμως διαφορετική. Με αρκετή διαπλοκή, καλές σχέσεις με τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα και πάρα πολλές δυνατότητες..
• Η πολιτική του ήταν από την αρχή αντιλαϊκή. Δε θα μπορούσε να ήταν και διαφορετικά εξ΄ άλλου, σε ένα τέτοιο διεθνές πλαίσιο. Η χρηματιστηριακή φούσκα, η πτώση των επιτοκίων, έκαναν εκλυστική την πολιτική Σημίτη στα μεσαία στρώματα των αστικών κέντρων. Το αποτέλεσμα; Το Πασοκ από κόμμα των μη προνομιούχων έγινε κόμμα αγοράς ή και κόμμα χρηματιστήριου. Η οικονομία δυστυχώς ήταν ΤΡΑΒΕΣΤΙ!! Βλέπουμε σήμερα πως το έλλειμμα μπορεί να είναι ταυτόχρονα 3,6%, 4,5% ή 6,8%. Εξαρτάται από τις σχέσεις με την νομενκλατούρα των Βρυξελλών, τον οίστρο της ΕΚΤ, τις ορέξεις των investmentbankers. Η Ελλάδα πριν την ένταξη στην ΟΝΕ, ήταν ο παράδεισος των διαφόρων τρωκτικών: consultants, τραπεζίτες και λογείςπαρατρεχάμενοι. Φαγοπότι με επιδόρπιο την ωραιοποίηση των Δημοσίων λογιστικών.
• Το παραμύθι του εκσυγχρονισμού έληξε με την ένταξη στο Ευρώ. Τα προβλήματα επέστρεψαν από την άλλη πόρτα: οι συμφωνίες κυρίων για το πάγωμα των αυξήσεων τέλειωσαν. Η ακρίβεια θέριεψε. Η διεθνής φούσκα έσκασε, το χαμόγελο της Τζοκόντα (Παπαντωνίου) πάγωσε.
Η διεθνής φούσκα έσκασε λοιπόν και η Ελλαδίτσα, βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Τα δημοσιεύματα είναι πολλά. Στα Νέα έχουμε σειρά άρθρων που αναλύουν την αδυναμία παραμονής μας στο ευρώ, και μάλιστα από τους πρωτοκλασάτους Π. Καψή και Γ. Παπαχρήστο. Οι FinancialTimes λένε σήμερα ότι μας μένουν 2 - 3 χρόνια, και όσο πιο γρήγορα την κάνουμε τόσο το καλύτερο (WhyGreecewillhavetoleavetheeurozone).
Ούτε λόγος να γίνεται βέβαια για τις ολέθριες συνέπειες από την παραμονή στην εξουσία επί 5,5 έτη της χειρότερης κυβέρνησης που γνώρισε ο τόπος. Αυτά τα έχουμε πει. Πρέπει όμως να αναλύουμε πάντα τα βαθύτερα αίτια, η ιστορία ξεκίνησε από νωρίτερα...
Η σημερινή κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - Παπανδρέου, έχει όλες τις προϋποθέσεις να διαχειριστεί την κατάσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το έργο είναι δύσκολο, στηρίζουμε κριτικά και με αγωνιστική επαγρύπνηση.
Η χώρα δε μπορεί να γίνει επαρχία της Γερμανίας, ούτε οι Υπουργοί της κυβέρνησής της υποχείρια των μανδαρίνων του Ευρωπαϊκού κέντρου. Απαιτούνται διεθνείς πρωτοβουλίες που θα αναδείξουν τη διεθνή υπόσταση του ελληνικού ζητήματος (δε φταίει μόνο η Ελλάδα αλλά και οι αρχιτέκτονες του σύγχρονου συστήματος), δεν έχει πρόβλημα μόνο η ελλειματική Ελλάδα αλλά και η πλεονασματική Γερμανία.
Σε κάθε περίπτωση μας περιμένουν δύσκολες μέρες...
Η είσοδός μας στην ΟΝΕ, συνοδεύτηκε - υποστηρίχθηκε από:
εκτεταμένες αποκρατικοποιήσεις - ιδιωτικοποιήσεις, που συνέβαλαν κατά τρόπο μη διατηρήσιμο στη βελτίωση των δημοσιονομικών και στην παράλληλη ενδυνάμωση ιδιωτικών και τελικά αντι-αναπτυξιακών συμφερόντων (π.χ. ανάπτυξη καταναλωτικής πίστης).
εκτεταμένη αποβιομηχάνιση και ενίσχυση του εισαγωγικού εμπορίου και των μεγάλων πολυεθνικών αλυσίδων.
ενίσχυση των μεγαλοεργολαβικών - εκδοτικών συμφερόντων.
υποταγή της πολιτικής σε μεγάλα συμφέροντα.
υποστήριξη της "ισχυρής" ανάπτυξης από τον ιδιωτικό δανεισμό και τις προσλήψεις στο Δημόσιο τομέα και μάλιστα με τον επαίσχυντο τρόπο των συμβάσεων ομηρείας.
αδυναμία σύλληψης της μεγάλης και διαρκώς διογκούμενης φοροδιαφυγής, η οποία πια έχει πιο πολλά όπλα για να ξεφεύγει.
Ειδικά για τον ιδιωτικό δανεισμό, έγραφα το Μάρτιο του 2006:
Σε περιπτώσεις απελευθερωμένων αγορών ή / και νομισματικών ενώσεων, ο υπερβολικός δανεισμός και δεδομένου ότι δε μπορεί να ανακοπεί, μπορεί να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στις εθνικές οικονομίες: πληθωριστικές πιέσεις, απώλεια ανταγωνιστικότητας, επιβάρυνση εμπορικού ισοζυγίου. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σερβία, η Ουγγαρία, κοκ. κάποιοι δε σοβαροί αναλυτές κατατάσσουν και την Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει για δύο κύρια λόγους: α) Σε χώρες όπου απελευθερώνεται η αγορά, ξένες αλλά και ντόπιες τράπεζες γεμίζουν την αγορά με χρήμα το οποίο δανείζουν αφειδώς β) σε χώρες όπως η Ελλάδα, δεδομένου ότι τα ενιαία ευρωπαικά επιτόκια είναι πολύ χαμηλά για την Ελλάδα (και ενδεχομένως πολύ ψηλά για τη Γερμανία). Επίσης να σημειώσω ότι ο γνωστός οίκος αξιολογήσεων FITCH, σε πρόσφατη ανάλυση του συστημικού κινδύνου για όλες τις χώρες, κατατάσσει την Ελλάδα, ως προς τα μακροοικονομικά σε επικίνδυνη διαβάθμιση, λαμβάνοντας υπ’ όψη την ταχύτατη αύξηση του ιδιωτικού δανεισμού. Αυτό που αξίζει επίσης να τονιστεί, είναι η αδυναμία των νομισματικών και πολιτικων αρχών να θέσουν την κατάσταση υπό έλεγχο. Η απελευθέρωση των αγορών, παρέχει στους μεγάλους παίκτες, πάμπολλα εργαλεία προκειμένου να ξεφεύγουν κινούμενοι πολλές φορές στα όρια της νομιμότητας. Η Τράπεζα της Ελλάδος στην περίπτωση της Ελλάδας, δε διαθέτει πια σχεδόν απολύτως κανένα όπλο. Προσπαθεί απλά δια της πλαγίας οδού.
Το ζήτημα του ιδιωτικού δανεισμού, δεν είναι απλά ζήτημα «ελευθερίας» επιλογών. Είναι ζήτημα α) κοινωνικής πολιτικής, και β) εθνικής οικονομικής πολιτικής. Δυστυχώς σε περιβάλλοντα πλήρους απελευθέρωσης αγορών, η άσκηση και των δύο είναι προβληματική. Απαιτούνται νέου τύπου πολιτικές παρεμβάσεις, με πρωταγωνιστικό ρόλο της κοινωνίας πολιτών (π.χ. Οργανώσεις καταναλωτών), καθώς και των πολιτικών κομμάτων μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες.
Σχετικά με τις εξελίξεις περί τα Οικονομικά, θα γράψω 2 - 3 αρθράκια.
Ξεκινώ με κάτι που είχα γράψει και είχα στείλει σε μια παρέα φίλων τον Ιούνιο του 2005, προσπαθώντας να προσεγγίσω το φαινόμενο Ο.Ν.Ε. - Ε.Ε. και με αφορμή την καταψήφιση τότε, του ευρωσυντάγματος:
Οι δύο απανωτές απορρίψεις του Ευρωσυντάγματος, επιβεβαιώνουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τη σοβαρότατη κρίση ταυτότητας της Ε.Ε. – Ο.Ν.Ε.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Η ΕΟΚ ιδρύεται το 1957, από τον στενό πυρήνα χωρών της Κεντρικής Ευρώπης. Οι στόχοι είναι η δημιουργία μιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς και το ξεπέρασμα του πολεμικού συνδρόμου των δύο παγκοσμίων πολέμων. Βέβαια κάποιοι θεωρούν ότι πολύ απλά η ΕΟΚ ήταν δημιούργημα των ΗΠΑ, προκειμένου να ανακόψουν πιθανή διεύρυνση της ΕΣΣΔ στην Ευρώπη. Τα περί εσωτερικής αγοράς παρέμειναν ουσιαστικά ανενεργά στον τομέα των υπηρεσιών και των χρηματοοικονομικών έως και 30 χρόνια μετά. Κατά τα μέσα της δεκαετίας 80, και στα πλαίσια της κυριαρχίας του φιλελευθερισμού (Ρήγκαν, Θάτσερ) ξεκινά ενεργά η ενοποίηση στους τομείς κίνησης κεφαλαίων – χρηματοοικονομικών και τίθεται ως στόχος ορόσημο η ολοκλήρωση σημαντικών βημάτων έως το 1992. Εν τω μεταξύ αναπτύσσεται η ιδέα της δημιουργίας νομισματικής ένωσης – κοινού νομίσματος, που θα λάβει θεσμική υπόσταση με τη συμφωνία Μάαστριχτ (1992), όπου και συμφωνείται η εισαγωγή κοινού νομίσματος σε τρείς φάσεις (έως 1999). Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή. Θα ήθελα να σταθώ στο θεωρητικό – ιδεολογικό υπόβαθρο της συγκεκριμένης προσέγγισης. Επιχειρήθηκε η λειτουργία κοινού νομίσματος σε ένα σύνολο ανεξαρτήτων κρατών, με κοινή νομισματική πολιτική – κοινό επιτόκιο, και συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών (τα γνωστά κριτήρια του ελλείμματος – χρέους που δεν πρέπει να υπερβαίνει σε κάθε χώρα κάποιο ενιαίο όριο). Εδώ ξεκινούν τα προβλήματα. Όπως είναι γνωστό, όταν μια εθνική οικονομία, δεν έχει τη δυνατότητα άσκησης εθνικής συναλλαγματικής και νομισματικής πολιτικής και προκειμένου να προσαρμόζεται στην ενιαία συναλλαγματική – νομισματική πολιτική, πρέπει να μπορεί τουλάχιστο να χρησιμοποιεί τη δημοσιονομική πολιτική. Όταν και αυτή είναι δογματικά περιορισμένη, τότε τι γίνεται; Δηλαδή μια χώρα που βρίσκεται σε ύφεση, πρέπει να μπορεί να ασκήσει πιο ακτιβιστική δημοσιονομική πολιτική προκειμένου να φουλάρει την οικονομία, δεδομένου ότι δε μπορεί να χαμηλώσει τα επιτόκια ούτε να αλλάξει τη συναλλαγματική ισοτιμία. Αντίθετα μια άλλη χώρα που βρίσκεται σε υπερθέρμανση, πρέπει να ασκήσει περιοριστική δημοσιονομική πολιτική. Κάτι τέτοιο όμως θα ξέφευγε από τις σκληρές λογικές που επικράτησαν από το 1992. Βέβαια οι θιασώτες του Μααστριχτ, ισχυρίζονται ότι το σύστημα μπορεί να ισορροπίσει καθώς θα αναπτύσσεται η ενιαία αγορά και θα γίνονται διαθρωτικές αλλαγές. Το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο. Ενώ μέχρι το 1999, υπήρχε όντως σύγκλιση των οικονομιών προς τα κριτήρια του Μααστριχτ, μετά το 1999 άρχισε να παρατηρείται εκ νέου απόκλιση. Έτσι έχουμε συνεχή ύφεση στη Γερμανία, συνεχή πιστωτική επέκταση και διέυρυνση ελλειμμάτων στην Ελλάδα. Είναι λοιπόν σαφές ότι το Ευρώ δε λειτουργεί σύμφωνα με το μονεταριστικό ορθόδοξο θεωρητικό υπόδεριγμα. Γίνεται κατανοητό ότι πρέπει να προχωρήσει η Ευρώπη διαφορετικά, με πολιτική ενοποίηση, ενδυνάμωση του πολιτικού κέντρου, έτσι ώστε να επιτευχθεί πιο αποτελεσματικός οικονομικός συντονισμός. Είναι όμως αργά. Οι λαοί έχουν ήδη γευθεί την κακή εικόνα. Το αποτέλεσμα των συμβιβασμών ήταν ένα ουδέτερο κείμενο που δε συγκίνησα τους λαούς. Εάν σε όλα αυτά πρόσθέσουμε και τη διεύρυνση, που μόνο προβλήματα δημιουργεί, και υλοποιείται αποκλειστικά για γεωπολιτικούς λόγους (να προλάβουν οι ΗΠΑ τον Πούτιν), ή στα πλαίσια του κοντόθορου και αποτυχημένου θεωρητικού υποδείγματος, τότε κατανοούμε πως φτάσαμε στην απόρριψη. Η απόρριψη ήταν αριστερή, πρωτοστάτησαν τα σοσιαλιστικά κόμματα σε Γαλλία και Ολλανδία, αποστασιούμενα από τις ηγεσίες τους, και αυτό είναι σοβαρότατο μήνυμα με πολλούς αποδέκτες.
Η κατάσταση ειδικά για την Ελλάδα, είναι δύσκολη. Κανονικά τόσο η Ελλάδα, όσο η Πορτογαλία και η Ιταλία, δε μπορούν να συμμετεχουν σε κανένα ενιαίο νόμισμα. Το επίπεδο ανάπτυξης τους δεν το επιτρέπει. Το ενιάιο νόμισμα κατά τη γνώμη μου έχει δημιουργήσει σειρά στρεβλώσεων στην ελληνκή οκονομία. Τα παράπλευρα οφέλη θα μπορούσαν να είχαν επιτευχθεί ούτως ή άλλως στα πλαίσια μιας πιο δομημένης και ουσιαστικής – πραγματικής σύγκλισης. Εύχομαι βέβαια να έχω άδικο. Υπάρχει βέβαια και το θέμα της Τουρκίας, που μπορεί να αποτελέσει και πάλι εστία σοβαρών επιπλοκών, αλλά και το μέλλον της ένταξης των Βαλκανίων γειτόνων. Εκτός από τις οικονομικές επιπτώσεις μπορεί να έχουμε και γεωπολιτικές.
Ήδη ακούγονται και γράφονται πολλά για διάλυση της ΟΝΕ και του Ευρώ, διάλυση και της ίδιας της Ε.Ε. Εάν γίνει κάτι τέτοιο τότε θα δικαιωθούν αυτοί που έλεγαν ότι η ΕΟΚ είναι χαράκωμα στο ανατολικό μέτωπο. Με το που κλείνει το μέτωπο, «χώνουμε» και το χαράκωμα. Με αυτή τη λογική, μόνο ο Πούτιν μπορεί να σώσει την Ε.Ε. Η ειρωνία είναι ότι Αμερικανοί πάντα έλεγαν ότι το Ευρώ δε θα μπορέσει να λειτουργήσει εάν δεν επιτευχθεί πολιτική ενοποίηση. Αλλά οι Ευρωπαίοι φαίνεται να έσκαψαν οι ίδιοι το λάκο τους.
Κλείνοντας να ευχηθώ όλα αυτά να είναι μια ευφάνταστη ιστοριούλα, την οποία έγραψα έτσι για να περάσει η ώρα.
